Son sayıda ne var?
Yıl 2025 Cilt 7 Sayı 1
İnsansız Hava Aracı Pilotlarının Dijitalleşme ile Emniyet Bilincinin Artırılması: Mobil Uygulama Örneği
Tarih: 28-02-2025 | Yazar(lar): Armağan Macit, Mehmet Arda Özden, Volkan Yavaş, Rüstem Barış Yeşilay
Abstract (Özet)
21. yüzyılın en popüler icatlarının başında insansız hava araçları (İHA) gelmektedir. İnsansız hava araçları zaman içerisinde gündelik yaşama uyum sağlayarak, birçok farklı sektörde kullanılmaya başlanmış ve birçok iş, bu araçlarla yapılabilir hale gelmiştir. Geleceğin teknolojisi olarak adlandırılan insansız hava araçları kısa sürede yarattıkları istihdam, ülke ekonomilerine yaptıkları katkı ve sağladıkları imkânlar ile kendi sektörlerini ve ekonomilerini yaratmışlardır. Ancak henüz gelişim evresinde olan bu sektör gerek mevzuat yetersizliği gerek hava trafik sistemindeki belirsizliklerle düzenli bir operasyonel planlama ile kullanılamamaktadır. Kullanılan insansız hava araçlarının, diğer hava araçları gibi belirli bir üs veya merkezden kontrol edilmemesi, slot takibinin yapıldığı bir sisteminin olmaması gibi sebeplerden ötürü emniyet riski oluşabilmektedir. Ayrıca, kısa süreli eğitimlerle insansız hava aracı pilotu olunabilmekte ve herkes tarafından insansız hava araçları veya dronelar satın alınarak, kullanılabilmektedir. Bu durum emniyet bilinci oluşmamış hava aracı pilotlarının, emniyet riski oluşturabilecek uçuşlar yapması gibi durumlar ile karşılaşılmasına sebep olabilmektedir. Bu çalışma kapsamında bir çözüm önerisi olarak günümüz modern teknolojisine uygun, kolay erişilebilir ve kullanılabilir bir mobil uygulama sunmak amaçlanmıştır. Bu uygulama uçuşlarda referans olarak kullanılabilecek meteorolojik raporlara, havacılık haritalarına, uçuş ile ilgili hatırlatmalara ve emniyet prosedürleri gibi bilgilere kolayca ulaşabilmeyi sağlayarak insansız hava aracı pilotlarının emniyet bilincini arttırmayı hedeflemiştir. Ayrıca, uygulama içerisine yerleştirmek amacı ile insansız hava araçları ile yapılan uçuş denemelerinden elde edilen bilgiler ile uçuş öncesi, sırası ve sonrasında kullanılacak emniyet kontrol listeleri (check-list) oluşturulmuştur. Oluşturulan mobil uygulama, zirai ilaçlama hizmeti sunan bir işletmenin insansız hava aracı pilotları tarafından kullanılmış, ardından anket uygulaması tüm pilotlara uygulanarak emniyet bilincine ne oranda katkı sağladığı ortaya çıkarılmıştır. Araştırma sonucunda, İHA pilotlarının emniyet bilincinin geliştirmeye istekli olduğu, İHA pilotlarının emniyetli uçuş için mevzuatlara, meteorolojik bilgiye ve check-listlere erişmesi gerektiği belirlenmiştir. Bu bağlamda mobil uygulamanın tüm İHA pilotlarının emniyet bilincinin arttırmaya ve bu doğrultuda emniyetli uçuşlar yapılmasını sağlamaya katkıda bulunabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
Cinsiyetler Arasında Uçmak: Türkiye' de ki Hava Yolları Pilotlarında Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ve İşten Ayrılma Niyetleri
Tarih: 28-02-2025 | Yazar(lar): Yılmaz Yıldırım, Vildan Durmaz
Abstract (Özet)
Bu araştırma, havayolu sektöründe çalışan erkek ve kadın pilotların örgütsel bağlılıkları ile işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Pilotların havacılıkta kritik bir rol oynaması nedeniyle, cinsiyetin bu dinamiklerde önemli bir etkisi olup olmadığını anlamak bu çalışmanın hedeflerinden biridir. Çalışma ayrıca havayollarına, örgütsel vatandaşlık davranışları (ÖVD) sergileyen ve gelecekte işten ayrılma niyetini azaltabilecek pilotları işe alırken etkili mülakat teknikleri geliştirme konusunda rehberlik etmeyi hedeflemektedir. Bu amaçlara, ÖVD'nin beş boyutunu ve işten ayrılma niyetini ölçen anketler aracılığıyla ulaşılmıştır. Bu anketler, Türkiye genelindeki pilot sendikaları ve havayolu şirketlerine uygulanmış ve 484 geri dönüş alınmıştır; bunlardan 3'ü geçersiz sayılmıştır. Bulgular, cinsiyet, ÖVD ve işten ayrılma niyeti arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğunu göstermektedir: Kadın pilotların işten ayrılma niyetleri daha düşük ve erkek meslektaşlarına kıyasla daha yüksek vatandaşlık davranışları sergiledikleri görülmüştür. Sınırlılıklar arasında örneklemin büyük ölçüde erkek ağırlıklı olması, kendi beyanlarına dayalı verilerden kaynaklanan önyargılar, kesitsel bir tasarım ve araştırmanın Türk havayolu kültürüne özgü olması bulunmaktadır. Bu sınırlamalara rağmen, bulgular ÖVD'nin geliştirilmesine ve pilotların işten ayrılma niyetlerini azaltmak için cinsiyetle ilgili stratejilerin oluşturulmasına yönelik İK stratejileri açısından önemli sonuçlar ortaya koymaktadır. Bu çalışma, Türk havayolu pilotlarının cinsiyet dinamiklerine ilişkin, havacılık literatüründe nadiren ele alınan bir konuya yeni bakış açıları sunmaktadır. Pilotların elde tutulmasını sağlama açısından İK uygulamaları için pratik çıkarımları vurgulamakta ve erkek egemen sektörlerde ve kültürel bağlamlarda ÖVD tartışmasını derinleştirmektedir.
Anlık Mesajlaşma Uygulamaları ve Kullanımından Kaynaklanan İş Kesintisinin Çalışanların İş Performansı Üzerindeki Etkisi: Havacılık Alanında Bir Uygulama
Tarih: 28-02-2025 | Yazar(lar): Mehmet Ergeç, Ebru Aykan
Abstract (Özet)
Yakın zaman önce yaşadığımız Covid19 salgını, yüz yüze iletişimin dijital iletişim kanallarına taşınmasına sebep olan en önemli etkenlerden birisidir. Günümüzde en yaygın kullanılan dijital iletişim araçları Whatsapp, Telegram ve Wechat gibi anlık mesajlaşma uygulamaları (AMU) dır. Bu uygulamalar sadece karşılıklı veri akışına değil aynı zamanda çok kullanıcılı bir iletişim ortamına da imkan tanımaktadır. Uygulamaların veri paylaşım hızı ve anlık tepki verme gibi avantajlarının yanı sıra, dikkat dağınıklığı ve işlerin bölünmesi gibi dezavantajlarıda vardır. Literatür incelendiğinde çalışmaların bazılarında bu uygulamalar iş performansını olumlu yönde, bazılarında ise olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışmaların belirttiği boşluklardan yola çıkılarak farklı iş kolları ve ülkelerde araştırma yapılması önerisi üzerine Türkiye’de havacılık sektöründe AMU’nun çalışan performansı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniği ile gerçekleştirilen araştırmada AMU’nun Isparta ve çevre illerdeki havacılık çalışanlarının iş performansı üzerindeki etkisi, iş yerinde anlık mesajlaşma uygulaması kullanımı ölçeği, iş kesintisi ölçeği ve iş performansı ölçeği kullanılarak ölçülmüştür. Araştırma örneklemi 251 katılımcıdan oluşmaktadır. Çalışma sonucunda AMU’nun kullanımı ile iş performansı arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Ancak iş kesintisi ve iş performansı arasında bir ilişkiye rastlanmamıştır. Bu durum gelişen teknolojiye paralel olarak örgütlerde sağlıklı bir iletişim altyapısının oluşturulması ile çalışan performansının olumlu yönde etkileneceğini göstermesi bakımından önemli görünmektedir. Araştırma AMU’nun Türkiye’de havacılık sektöründeki etkileri üzerine bir kaynak oluşturacağı için oldukça önemlidir.
Hava Aracı Hareketliliği ve Havalimanlarındaki Hava Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Aerosol İndeksi ve Avrupa Örneği
Tarih: 28-02-2025 | Yazar(lar): Eray Kaçar, Kaan Kalkan
Abstract (Özet)
Bu çalışma, Avrupa'nın en yoğun altı havalimanında (İstanbul (LTFM), Amsterdam Schiphol (EHAM), Paris Charles de Gaulle (LFPG), Londra Heathrow (EGLL), Frankfurt (EDDF) ve Madrid Barajas (LEMD)) Ocak 2023 - Kasım 2024 arasındaki hava trafiği ile atmosferik aerosol indeksi (AAI) arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Sentinel-5P uydusundan alınan AAI verileri kullanılarak, her havalimanı için hava trafiği ve AAI değerleri, zamansal değişimleri ve aralarındaki korelasyonlar analiz edilmiştir. Bu çalışma özelinde, hava trafiği ile AAI arasında genel ve belirgin bir ilişki saptanmamıştır. Bununla birlikte, havalimanı bazında yapılan incelemeler, bu ilişkinin her bir havalimanında farklı derecelerde ve bazı durumlarda düzensiz bir şekilde ortaya çıktığını göstermiştir. Madrid Barajas ve Paris Charles de Gaulle'de ilişki zayıf ve düzensizken, Amsterdam Schiphol, Londra Heathrow ve Frankfurt'ta belirgin bir negatif, İstanbul'da ise zayıf bir pozitif ilişki gözlenmiştir. Endüstriyel faaliyetler, kentsel ısınma ve diğer ulaşım kaynakları gibi faktörlerin AAI değerlerine etkisi çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. Sonuç olarak, hava trafiği ve AAI ilişkisi havalimanlarına göre değişmekte ve Sentinel-5P verileri bu tür analizlerde değerli bir araç sunmaktadır.
Havayolu Ekip Çizelgelemesinde Sezgisel Yaklaşım
Tarih: 28-02-2025 | Yazar(lar): Ecem Şevval Pınarcı, Cem Tarık Vuruşkan, Emel Güven, Tamer Eren
Abstract (Özet)
Havayolu ekip çizelgelemesi, havayolu endüstrisinde karşılaşılan karmaşık bir problemdir. Bu problem, ekiplerin görev dağılımı ve zaman yönetimi süreçlerini hızlandırmayı ve daha etkin sonuçlar elde etmeyi hedefler. Bu çalışmada, havayolu ekip çizelgelemesi problemini çözmek için özelleştirilmiş bir sezgisel algoritma geliştirilmiştir. Bu algoritma, uçuş verileri ve kabin üyeleri verilerini alarak başlar. İlk olarak, kabin üyelerinin başlangıç değerleri ayarlanır. Ardından, her uçuş için gerekli bilgiler alınır ve uçuş süresi hesaplanır. Eğer devam eden bir uçuş yoksa, uygun kabin üyeleri seçilirken belirli kriterlere (haftalık çalışma saati, uçuş süresi ve son uçuş bitiş zamanı) dikkat edilir. Uygun kaptan ve kabin memurları bulunur ve atanır. Eğer devam eden bir uçuş varsa, mevcut ekibin bilgileri güncellenir ve uçuş bilgileri atama listesine eklenir. Tüm uçuşlar tamamlanana kadar bu süreç devam eder ve sonunda atama listesi gösterilir. Elde edilen sonuçlar, operasyonel verimliliği artırmanın yanı sıra, havayolu endüstrisindeki iş gücü planlaması ve kaynak yönetimi konularında ileriye dönük stratejiler geliştirme potansiyelini de ortaya koymaktadır. Bu, havayolu endüstrisindeki iş gücü planlaması ve kaynak yönetimi konularında ileriye dönük stratejiler geliştirme potansiyelini de ortaya koymaktadır.